Zakwalifikowany do głosowania projekt do zrealizowania ze środków Łukowskiego Budżetu Obywatelskiego pn. „Czy wiem czym oddycham?”. Poniżej prezentujemy opracowany przez wnioskodawcę opis zgłaszanego projektu, lokalizacje projektu, uzasadnienie realizacji projektu i jego szacunkową wartość.
Opis zgłaszanego projektu:
Celem projektu jest monitoring zanieczyszczenia pyłowego i gazowego powietrza na obszarze Łukowa poprzez zakup dodatkowych czujników zanieczyszczeń pyłowych oraz czujników gazowych i umiejscowienie ich przy głównych obiektach publicznych należących do Miasta. W efekcie powstanie sieć monitoringu zapylenia i zanieczyszczeń gazowych na obszarze miasta.
Lokalizacja projektu:
- Czujnik pyłowy (badanie zapylenia PM 10, PM 2.5 i PM 1) do usytuowania na następujących budynkach: 1) Szkoła Podstawowa nr 4 (os. Chęcińskiego/Klimeckiego); 2) Szkoła Podstawowa nr 3 (obszar „osiedla Poetów”); 3) Szkoła Podstawowa nr 5 (obszar małej obwodnicy Łukowa); 4) Urząd Miasta Łuków / OSIR.
- Czujniki gazowe (badanie składu chemicznego powietrza - zanieczyszczenia komunikacyjne i środowiskowe m.in. tlenki azotu i siarki) do usytuowania na następujących budynkach: 1) Szkoła Podstawowa nr 1 („Mała Jedynka”); 2) Szkoła Podstawowa nr 5; 3) Urząd Miasta Łuków / OSIR
Uzasadnienie realizacji projektu:
Rosnący poziom zanieczyszczenia powietrza, wody oraz gleb w osadach ludzkich jest coraz większym problemem nie tylko lokalnych władz, ale również mieszkańców. Każdy z nas powoli dostrzega niekorzystny wpływ dużej ilości samochodów, czy też przestarzałych konstrukcyjnie pieców, stosowanych w wielu domach. Dodatkowym problemem jest poziom hałasu, który coraz bardziej przekracza normy zdrowotne i może powodować nie tylko dyskomfort, ale w dłuższej perspektywie nawet uszkodzenia słuchu.
Miasto Łuków to miasto 30-tysięczne z czego ok 1/3 to mieszkańcy bloków, zaś reszta to mieszkańcy osiedli domów jednorodzinnych. Od lat Łuków boryka się - szczególnie zimą - z silnie zanieczyszczonym powietrzem poprzez spalanie węgla i innych substancji w piecach przez mieszkańców miasta. Szczególnie dobrze to widać zimą w przypadku inwersji temperatury, kiedy cały smog unosi się przy ziemi. Zimą trudno oddychać na „świeżym powietrzu”, bo go nie ma. Dopiero wygranie w 2018 r. przez Łukowskie Stowarzyszenie Rozwoju czujnika pyłowego zainicjowało działania w tym zakresie na terenie miasta. Czujnik ten znajduje się w systemie GPS, jest dostępny na stronie internetowej www.lukow.org.pl. Dane pozyskane z tego czujnika wskazują na przekroczenie dopuszczanych stężeń pyłów do 1200-2000% dopuszczalnych stężeń, przy czym nikt nie analizuje tych danych. W okresie zimowym normy pyłów PM 10, PM 2.5 i PM 1 przekraczały normy o 500-600%. Skrajne wartość dochodziły punktowo do 2000 % przekroczonych norm zapylenia. Jest to dla nas szok, bo nikt nie mówił nam do tej pory, jakim powietrzem oddychamy w zimie. Żadna instytucja nie podjęła czynności monitoringu jakości powietrza szczególnie w zakresie składu chemicznego.
Aby Łuków miał kompleksowe dane o jakości powietrza w Łukowie muszą istnieć stacje pomiaru jakości powietrza (tak pyłu jak i zanieczyszczeń gazowych). Czujniki odczytują w czasie rzeczywistym pyły zawieszone PM 1, PM 2.5, PM 10 oraz temperaturę, ciśnienie i wilgotność powietrza. Aktywność Łukowskiego Stowarzyszenia Rozwoju oraz późniejsze działania władz miasta doprowadziły do przyjęcia w grudniu 2019 r. Uchwały NR XVIII/154/2019 Rady Miasta Łuków z dnia 18 grudnia 2019 r. w sprawie przyjęcia „Programu Ograniczania Niskiej Emisji dla Miasta Łuków”. W styczniu 2020 r. Łukowskie Stowarzyszenie Rozwoju zainicjowało na Facebooku oraz na stronie www.lukow.org.pl Łukowski Alarm Smogowy inicjując akcję edukacyjną wśród mieszkańców na temat jakości powietrza w Łukowie. W czerwcu 2020 r. Miasto ogłosiło nabór wniosków od mieszkańców na dofinansowanie na wymianę pieców na ekologiczne. Na ten cel przeznaczono najpierw 50 tys. zł, a ostatecznie 125 tys. zł, za co wymieniono 25 pieców, dofinansowując ten fakt w 50% ze środków miejskich. Jednak póki co, brak jest zupełnie edukacji w tym zakresie oraz danych pozwalających na określenie, jak złe jest powietrze w Łukowie pod kątem chemicznym. Bez posiadania merytorycznych danych i ich analizy nie ma możliwości edukacji, bo nie ma co pokazać mieszkańcom. W lipcu 2020 r. Sejmik Województwa Lubelskiego przyjął Program Antysmogowy, ale dane dla miasta Łuków w raporcie czerpał z odległego od Łukowa Miasta Biała Podlaska (75 km) i Radzynia Podlaskiego (30 km). Z analizy załączników Wykonawczego Programu Państwowego Monitoringu Środowiska na rok 2022 wynika, że najbliższe stację pomiaru gazów znajduje się w Lublinie i Zamościu. Warto ponadto zauważyć, że Program Ochrony Środowiska dla Miasta Łuków na lata 2021-2024 z perspektywą do 2028 roku, przyjęty przez Radę Miasta Łuków nie zawiera danych na ten temat. Nie ma analizy zapylenia na obszarze miasta. Brak też danych o zanieczyszczeniu chemicznym powietrza. Czy wiemy czym oddychamy? Nie. Chcemy to zmienić!
Szacunkowa wartość projektu:
- Czujnik pyłowy (4 szt. po 4 000 zł) - 16 000,00 zł
- Czujnik gazowy - badanie 4 rodzajów gazów (3 szt. x 20 000 zł) - 60 000,00 zł
- Utrzymanie roczne - 10 000,00 zł - 20 000,00 zł
Razem: max. 96 000,00 zł