Łukowianin Jan Janusz Jastrzębski to jedna z osób wyróżnionych przez Instytut Pamięci Narodowej Krzyżem Wolności i Solidarności za działania opozycyjne prowadzone w latach 1956-1989. Uroczystość, na której wręczono odznaczenia, zorganizowana została w piątek 24 września w siedzibie KUL w Lublinie.
Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm 5 sierpnia 2010 roku. Po raz pierwszy przyznano go w czerwcu 2011 roku przy okazji obchodów 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu. Krzyż nadawany jest przez Prezydenta RP, na wniosek Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL. Źródłem uchwalenia Krzyża Wolności i Solidarności jest Krzyż Niepodległości z II RP.
Podczas ostatniej uroczystości 24 września, jedno z odznaczeń zdobył łukowianin Jan Janusz Jastrzębski. Jego notka biograficzna, opublikowana na stronach internetowych IPN przedstawia się następująco:
„Od początku lat 70-tych był inwigilowany i kontrolowany przez Służbę Bezpieczeństwa. W 1970 r. został osadzony na 75 dni w areszcie za wyrwanie karty mobilizacyjnej z książeczki wojskowej oraz zwolniony z pracy. W styczniu 1971 r. była z Janem Januszem Jastrzębskim prowadzona rozmowa profilaktyczno-ostrzegawcza w związku z jego wystąpieniem w czasie wydarzeń w grudniu 1970 roku, kiedy to odmówił pełnienia dyżuru na terenie zakładu pracy. W toku prowadzonej od 30 sierpnia 1975 r. przez SB kontroli operacyjnej z Janem Januszem Jastrzębskim wielokrotnie przeprowadzano rozmowy profilaktyczno-ostrzegawcze oraz dwukrotnie w styczniu i marcu 1975 r. przeprowadzano przeszukania w jego miejscu zamieszkania. W wyniku przeprowadzonych rewizji odnaleziono kilkadziesiąt egzemplarzy literatury bezdebitowej. W dniu 25 września 1977 r. Jan Janusz Jastrzębski podczas rozpowszechniania nielegalnych publikacji został zatrzymany z użyciem siły przez funkcjonariuszy w Radzyniu Podlaskim, pobity i poddany przesłuchaniom. Od 1986 r. Pan Jan Janusz Jastrzębski zajął się organizacją i realizacją rajdów rowerowych, propagujących treści patriotyczno-historyczne. Organizował także rocznicowe wystąpienia publiczne o tematyce patriotyczno-historycznej, m.in. 11 listopada 1988 r. z okazji 70 rocznicy odzyskania niepodległości. Z powodu tej aktywności Pan Jan Janusz Jastrzębski, w obawie przed represjami, ukrywał się w okresie od grudnia 1988 do kwietnia 1989 r. na terenie Łukowskiego Przedsiębiorstwa Budowlanego.”
Na uroczystość zostali zaproszeni przedstawiciele władz państwowych, samorządowych, wojska i służb mundurowych oraz stowarzyszeń represjonowanych. Odznaczenia w imieniu Prezydenta RP wręczył Prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki. Oprócz Jana Janusza Jastrzębskiego Krzyżem Wolności i Solidarności odznaczeni zostali:
- Baranowska Alina
- Bodys Stanisław
- Ciżmiński Jan Zdzisław
- Cholewa Antoni
- Filip Elżbieta
- Guc Zbigniew
- Jóźwiak Mieczysław
- Karczewska Jadwiga
- Koguciuk Zdzisław
- Kurek Ewa
- Mazurek Janusz
- Oleszek Adam
- Pikuła Krystyna
- Sobota Jan
- Stasz Kazimierz
- Tatara Tadeusz
- Wroński Józef
- Wysokiński Zenon
- Zieliński Euzebiusz
- Zaranek Andrzej
- Żebrowski Zygmunt
oraz pośmiertnie:
- Bondos Alfred
- Bożyk Eugeniusz
- Cisak Jan
- Kurowski Stanisław
- Rękas Krystyna
- Tofil Marian
- Ważny Marian
- Zaguła Józef
fot. Wspólnota Łukowska